Η Γνωσιακή Αναλυτική Θεραπεία (CAT) αποτελεί σύνθεση αναθεωρημένων
γνωσιακών και ψυχαναλυτικών θεωριών. Θεραπευτής και θεραπευόμενος επεξεργάζονται
από κοινού σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορά σε συνειδητό και ασυνείδητο
επίπεδο και δίνουν έμφαση στην ποιότητα της σχέσης τους.
Σχετιζόμαστε έχοντας συγκεκριμένες προσδοκίες για την
αλληλεπίδρασή μας με τον άλλο, γιατί από
τα πρώτα χρόνια της ζωής μας μαθαίνουμε σε κάποιες συγκεκριμένες διαδικασίες
ρόλων με τους γονείς μας/ το οικογενειακό περιβάλλον/τους φροντιστές
μας (π.χ. καταπιεστικοί γονείς – αντιδραστικό παιδί), τις οποίες αναπαράγουμε
σε όλες τις επόμενες σχέσεις μας . Η συσχέτιση με τους γονείς
εσωτερικεύεται και σταδιακά εμπλουτίζεται με εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα.
Στο θεραπευτικό
δωμάτιο εξετάζουμε την ανάπτυξη και
διατήρηση δυσλειτουργικών ρόλων (=επαναλαμβανόμενων δυσλειτουργικών μοτίβων) στις
διαπροσωπικές σχέσεις. Οι θεραπευόμενοι προκαλούν/ εκμαιεύουν ασυνείδητα
συγκεκριμένους ρόλους από τον θεραπευτή. Αν στο ρεπερτόριο ρόλων τους υπάρχουν δυσλειτουργικά κομμάτια, αυτά θα
αναδυθούν και στη θεραπεία, στη σχέση με τον θεραπευτή. Οι ίδιοι ρόλοι
αναδύονται και ακολουθούνται σε έναν φαύλο κύκλο που δεν επιτρέπει να
αλλάξουν το σενάριο της ζωής τους αν δεν πάρουν εξωτερική βοήθεια (θεραπευτής). Μελετάμε
πώς δημιουργήθηκαν και πώς δυσχεραίνουν τη ζωή οι δυσλειτουργικές διαδικασίες
ανταποδοτικών ρόλων. Αφού αποκτήσουμε
επίγνωση των προβληματικών διαδικασιών, έπειτα στοχεύουμε στον ανασχηματισμό
τους και συνεπαγόμενα στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Μέσα από την κοινή
προσπάθεια και τη συνεργασία θεραπευτή-θεραπευόμενου στο εδώ και τώρα (=στη
δυναμική που δημιουργείται στο θεραπευτικό δωμάτιο) διερευνούνται τα
προβληματικά πρότυπα και αντικαθίστανται σταδιακά από υγιείς ρόλους, οι οποίοι
ενισχύονται διαρκώς από τον θεραπευτή. Χτίζεται σταδιακά ένας εαυτός
εμπλουτισμένος με καινούριους, αποτελεσματικούς ρόλους. Ένας ολοκληρωμένος
εαυτός όπου ο θεραπευόμενος μπορεί να βρει μόνος του τη διέξοδο από τις
εγκλωβιστικές καταστάσεις που τον δυσκόλευαν. Τελικός στόχος είναι η υιοθέτηση των υγειών προτύπων και αυτού του
διαφορετικού τρόπου συσχέτισης πέρα από τη θεραπευτική σχέση.