Κάθε ξεκίνημα
προκαλεί ανησυχίες, καθώς είναι κάτι
καινούριο και χρειάζεται χρόνος για να
νιώσουμε εξοικείωση και κόπος για να
υπάρχει μια συνέχεια με σταθερότητα σε
αυτή μας την προσπάθεια. Μερικές σκέψεις
που είναι πολύ πιθανό να μας έχουν
απασχολήσει είναι οι εξής:
«Ντρέπομαι
να αναφέρω τα μυστικά μου σε έναν άγνωστο»
«Δεν
ξέρω από πού να ξεκινήσω»
«Ο
ψυχολόγος κάνει ερωτήσεις; Κατευθύνει
εκείνος τη συζήτηση»;
«Θα
με πιέσει, αν τυχόν δε θέλω να αναφερθώ
σε κάτι»;
Είναι
μια αλήθεια ότι ο θεραπευτής είναι ένας
άγνωστος, αρχικά, άνθρωπος και είναι
δύσκολο να του εκμυστηρευτείς πράγματα
που ούτε ο ίδιος δεν θες να παραδεχτείς.
Βοηθάει να σκέφτεσαι ότι είναι σύμμαχός
σου, ότι δεν αποτελεί «εχθρό» που θα σε
κατακρίνει/ κοροϊδέψει/ ντροπιάσει.
Αυτές οι προσδοκίες
έχουν να κάνουν με δικές σου εμπειρίες
στην ιστορία της ζωής σου. Αφορούν
αλληλεπιδράσεις της μέχρι τώρα πορείας
σου. Πιθανόν να εμπιστεύτηκες και να
ανοίχτηκες σε ανθρώπους οι οποίοι σε
πρόδωσαν. Είναι λογικό και απόλυτα
κατανοητό να περιμένεις από το θεραπευτή
σου να αντιδράσει με έναν συγκεκριμένο
τρόπο, καθώς έτσι έχεις μάθει και έχεις
διαμορφωθεί από τις μέχρι τώρα εμπειρίες
σου με τους σημαντικούς άλλους. Αυτές
τις αναμενόμενες αντιδράσεις, που σε
δυσκολεύουν, έχεις την ευκαιρία να
επεξεργαστείς και να λύσεις στη θεραπεία
σου, ώστε να είσαι σε θέση να εμπιστεύεσαι
και να ανοίγεσαι. Η συνεδρία βοηθάει να
επικεντρωθείς στο ρεπερτόριο συσχέτισης
που αναπτύσσεται ανάμεσα σε εσένα και
το θεραπευτή σου, χωρίς να διασπάσαι
από εξωτερικούς παράγοντες.
Αυτό
το ρεπερτόριο δεν αφορά μόνο τη δυάδα
(θεραπευτής –θεραπευόμενος). Πρόκειται
για μια μικρογραφία των συσχετίσεων
της ζωής σου, εκτός θεραπευτικού δωματίου.
Ένας κοινωνικός άνθρωπος στην προσωπική
του ζωή, θα ανοιχτεί με μεγαλύτερη
ευκολία στη συνεδρία. Ένας συνεσταλμένος
χαρακτήρας θα δυσκολευτεί. Δεν υπάρχει
σωστό και λάθος! Δεν υπάρχει κάποιος
άγραφος κανόνας που να ορίζει ότι
χρειάζεται να τα πούμε όλα- ή έστω κάποια-
από την πρώτη συνεδρία. Δεν υπάρχει
αξιολόγηση, με την έννοια που έχουμε
μάθει από τα παιδικά μας χρόνια, πχ μέσω
του σχολείου. Δεν υπάρχει κάποιο πρότυπο
θεραπευόμενου που πρέπει να ακολουθηθεί.
Αναδεικνύονται οι επιθυμίες και τα
συναισθήματα, αντί να υπάρχει καταπίεση
και ομοιομορφία. Ο καθένας έχει μέτρο
σύγκρισης την καλύτερη εκδοχή του εαυτού
του. Είναι κατανοητό ότι υπό αυτό το
πρίσμα (της αξιολόγησης) έχουμε μάθει
να λειτουργούμε σε όλη μας τη ζωή, αλλά
είναι απελευθερωτικό να μαθαίνουμε,
μέσω της ψυχοθεραπείας, να αποτινάσσουμε
τα δεσμά των στερεοτύπων, της σύγκρισης,
της κριτικής.
Ο
θεραπευτής γνωρίζει ότι χρειάζεσαι
χρόνο. Κάθε θεραπευόμενος έχει
διαφορετικούς χρόνους και ο θεραπευτής
οφείλει να τους σέβεται. Κάποιος μπορεί
να μιλάει με άνεση για ζητήματα υψίστης
σοβαρότητας από την πρώτη συνεδρία.
Άλλος μπορεί να χρειαστεί μήνες για να
ανοιχτεί, για να ξεπεράσει την ντροπή
του. Ή μπορεί να αναφέρεται σε ζητήματα
με επιφανειακό τρόπο, να εστιάζει σε
θέματα που δεν είναι τόσο ουσιαστικά
για τον ίδιο, «παρασύροντας» το θεραπευτή
του. Τα παραδείγματα αντιδράσεων είναι
αμέτρητα, όσοι και οι θεραπευόμενοι.
Δεν υπάρχει σωστός τρόπος. Ο καθένας
έχει τον τρόπο του και κάθε τρόπος είναι
αντιμετωπίσιμος. Αρκεί να υπάρχει
αμοιβαία δέσμευση ότι και οι δύο θα
προσπαθήσουν.
Ο
κάθε θεραπευτής, επίσης, έχει τον τρόπο
του. Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του
και τη θεωρητική του κατεύθυνση υπάρχει
διαβάθμιση στην παρεμβατικότητα του.
Ακόμα και αν κάποιος θεραπευτής είναι
παρεμβατικός (όπως ο καθένας αντιλαμβάνεται
την παρεμβατικότητα), δεν μπορεί να πάει
παραπάνω από αυτό που αντέχει ο
θεραπευόμενος, με κακοποιητικό τρόπο.
Είναι δουλειά του να αντιλαμβάνεται
και να μπορεί να «αγκαλιάσει» τις
δυσκολίες του θεραπευόμενού του.
Αν
ωστόσο ο θεραπευόμενος νιώσει πίεση,
μπορεί να το αναφέρει στον θεραπευτή
του. Όλα μπορούν να αντιμετωπιστούν,
όταν είμαστε έτοιμοι, λεκτικοποιώντας
τα συναισθήματά μας. Ο θεραπευτής θα σε
βοηθήσει να εκφράσεις την πίεσή σου. Θα
περιμένει όσο χρειάζεσαι για να μπορέσεις
να την εκφράσεις ευθέως και θα χαρεί
πολύ με αυτή σου την εντιμότητα.
Σκέψου
τι είναι το χειρότερο που μπορεί να σου
συμβεί στην πρώτη συνεδρία; Ακόμα και
το χειρότερο σενάριο είναι αντιμετωπίσιμο.
Αρκεί να σκέφτεσαι πως οτιδήποτε πάει
στραβά, μπορείς να το διορθώσεις και
πως ο θεραπευτής είναι σύμμαχός σου σε
αυτή σου την προσπάθεια. Έως ότου νιώσεις
έτοιμος να παλεύεις μόνος σου με τις
δυσκολίες της ζωής σου.
Το
να υψώνεις «τοίχους» είναι βολικό και
δημιουργεί ένα αίσθημα προστασίας. Όμως
η ανησυχία παραμένει, δεν διαλύεται δια
μαγείας αν δεν προσπαθήσεις. Δεν είναι
λύση να διατηρείς τις άμυνές σου στην
προσπάθειά σου να μην ανασύρεις δυσφορικά
συναισθήματα. Οι οδύνες είναι που θα
γεννήσουν κάτι ελπιδοφόρο. Η στασιμότητα,
η μετριότητα, η συγκρατημένη ασφάλεια
δεν οδηγούν πουθενά. Χάνεις χρόνο, χωρίς
στην ουσία να ζεις.